ប្រវត្ដិសាស្ដ្រខ្មែរដែលកូនខ្មែរមួយចំនួនមិនដឹង….បាត់បង់ទឹកដី
ដើមកំណើតខ្មែរដំបូង ការឡើងជាមហានគរ និង ការធ្លាក់ចុះរបស់ខ្មែរ“ក្នុងសម័យដែលរុងរឿងបំផុត ទឹកដីខ្មែរបានលាតសន្ធឹងទៅលើមួយភាគធំនៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដីគោក។ ក្រៅពីប្រទេសខ្មែរបច្ចុប្បន្នទឹកដីកូសាំងស៊ីនទាំងមូល ផ្នែកខាងត្បូង និង កណ្តាលនៃប្រទេសលាវ និង ផ្នែកខាងកើតនៃប្រទេសថៃ ក៏ជារបស់ខ្មែរដែរ។ ហើយមានពេលខ្លះអំណាចខ្មែរបានលាតសន្ធឹង រហូតដល់ជ្រោយម៉ាឡាយូ និង ប្រទេសភូមា ថែមទៀត។”ពីស.វទី១៣ ដល់ ១៩ ទឹកដីខ្មែរត្រូវរួញបន្តិចម្តងៗ ដោយសារអំពើរុករានរបស់ជនជាតិសៀម និង ជនជាតិយួន ដែលមានបំណងចង់យកទន្លេមេគង្គធ្វើជាព្រំដែនរួមរបស់គេ។ ដោយមានការស្នើសុំពីសំណាក់ស្តេចខ្មែរ ហើយដែលស្របនឹងប្រយោជន៍របស់គេផងនោះ បារាំងបានធ្វើអន្តរាគមន៍ចូលមកក្នុងនយោបាយខ្មែរហើយដោយ សារតែរឿងនោះ ទើបជាតិខ្មែរយើងក៏អាចនៅគង់វង្សរហូតដល់សព្វថ្ងៃ ព្រមទាំងអាចថែរក្សាទាំងទឹកដី ដែលខ្លួនធ្លាប់មានកាលពីស.វទី១៨។ ប៉ុន្តែជនជាតិខ្មែររាប់លាននាក់ ត្រូវឃ្លាតឆ្ងាយពីមាតុភូមិរបស់ខ្លួន ហើយត្រូវរស់នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ជនបរទេសដែលយកទឹកដីខ្មែរធ្វើជាទឹកដីរបស់គេ។សូមចុចទីនេះដើម្បីអានបន្ត...
តោះ!! មកស្គាល់ប្រវត្តិរបស់អ្នកម្តាយសប្បុរសធម៌ទាំងអស់គ្នា
សម្ដេចកិតិ្ដព្រឹទ្ធិបណ្ឌិតប៊ុនរ៉ានី ហ៊ុន សែន ភរិយាបុរសខ្លាំងកម្ពុជា••• កិតិ្ដព្រឹទ្ធិបណ្ឌិត ប៊ុនរ៉ានី ហ៊ុន សែន ត្រូវបានគេសម្លឹងមើលឃើញថា គឺជាដួង ផ្កាយមួយកំពុងតែរះភ្លឺចិញ្ចែងនៅលើប្រទេសកម្ពុជា ឬ ត្រូវបានគេហៅថា ជំទាវទី១របស់កម្ពុជា។ សម្ដេចកិតិ្ដព្រឹទ្ធិបណ្ឌិត ប៊ុនរ៉ានី ហ៊ុនសែន ត្រូវបានគេគិតថា មិនត្រឹមតែជាផ្កាយ ដែលមានពន្លឺរស្មីដោយខ្លួនឯងនោះទេគឺថែមទាំងមានការជះពន្លឺបន្ថែមឲ្យដោយផ្កាយនៃសម្តេចតេជោ ហ៊ុនសែននាយករដ្ឋមន្ត្រីដ៏មានអំណាចដែលជាស្វាមីរបស់គាត់ទៀតផង។គឺមនុស្សគ្រប់គ្នាកំពុងតែចាត់ទុកថា សម្ដេចកិតិ្ដព្រឹទ្ធិបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន គឺជាស្ត្រីទី១ ហើយក៏ជាវីរនារី ដែលមានការលះបង់យ៉ាងធំធេង និង ជួយផ្តល់កម្លាំងចិត្តឲ្យសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការ...
ប្រវត្តិតស៊ូពីកូនកសិករក្រីក្រម្នាក់ រហូតក្លាយជាប្រធានសភាជាតិ របស់សម្តេចមហាចក្រី ហេង សំរិន
សម្តេចអគ្គមហាចក្រី ហេង សំរិនប្រធានរដ្ឋសភានិងកម្ពុជាដោយ នៃ.ប៉េណា និងជីវិតពិត“ប្រជាជនកម្ពុជាក៏ដូចជាអន្តរជាតិ នរណាក៏ស្គាល់ឈ្មោះសម្តេចអគ្គមហាចក្រី ហេង សំរិន ដែរ ថា សម្តេច ហេង សំរិន គឺជាឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមួយ រូប ដែលលោកនៅកាន់តំណែងកំពូលៗនេះតាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩ មកម្ល៉េះ។ គេឮឈ្មោះ និង រូប ថតលោក តាំងពីចុងឆ្នាំ១៩៧៨មកម្ល៉េះតាមវិទ្យុផ្សាយ សម្លេងរបស់កងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គី សង្គ្រោះជាតិកម្ពុជារួមទាំងខិតប័ណ្ណ ដែលគេបានពីលើយន្តហោះ។ កាលគេឃើញរូបថត ដំបូងរូបលោកតូចទាបល្អិតស្គម សម្បុរខ្មៅសស្រអែមមើលទៅ លោកជាកូនខ្មែរសុទ្ធ។ ក្រោយថ្ងៃ៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ភ្លាម គេឃើញលោកនៅលើទំព័រកាសែត និងប្រព័ន្ធ...
មិនធម្មតាទេ! អ៊ីស្រាអែល ឬជ្វីហ្វប្រទេសធ្លាក់ដល់បាតដីហើយ តែបែរជាអាចក្រោកឈរបានព្រោះ…
ជ្វីហ្វ ឬ អ៊ីស្រាអែល ជាតិសាសន៍ដែលល្បីជាងគេលើពិភពលោក តើជាតិសាសន៍ ជ្វីស (Jewish)មានខួរក្បាលដូចម្ត៉េចបានជាពួកគេ គឺជាជាតិសាសន៍ដ៏ខ្លាំងក្លាមួយក្នុងលោក? តាំងពីរលាយបាត់បង់ទឹកដី រហូតដល់មានរដ្ឋឯករាជ្យរបស់ខ្លួនឡើងវិញ តាំងពីជាអ្នកទប់ទល់សង្គ្រាម រហូត ដល់ក្លាយជាអ្នកត្រូវបានសុំចរចារដើម្បីសន្តិភាពបញ្ចប់សង្គ្រាមវិញ តាំងពីទឹកដីជាខ្សាច់វាលរហោស្ថានរហូត ដល់ក្លាយជាប្រទេសបៃតង។ ជនជាតិ ជ្វីស ជាជាតិសាសន៍ដែលយើងត្រូវតែហ៊ានទទួលស្គាល់ថា ជាប្រទេសខ្លាំងក្លាប្រាកដមែន។ បន្ទាប់ពីត្រូវបាននិរទេសខ្លួនដោយចក្រភពរ៉ូមនៅឆ្នាំ ៧០ នៃគ.ស ប្រជាជន ជ្វីហ្វ បានធ្វើអន្តោប្រវេសន៍ទៅកាន់អឺរ៉ុប និង អាហ្វ្រិកខាងជើង។ នៅក្នុងពាក់កណ្តាលដំបូងនៃសតវត្សរ៍ទី២០ រលកធំនៃអន្តោប្រវេសន៍របស់សាសន៍ជ្វីស បានត្រឡប់ទៅស្រុកអ៊ីស្រាអែលពីបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ និង ពីអឺរ៉ុប។សូមចុចទីនេះដើម្បីអានបន្ត...
កូនខ្មែរគួរដឹង! ប្រវត្តិនៃរបាំអប្សរា អ្នកបង្កើត ជាមួយនឹងតួអង្គអប្សរាដំបូងបង្អស់ជាអ្នកណា?
សម្ដេចព្រះរាជបុត្រីព្រះរាមរោត្តម បុប្ជាទេវីតួឯកអប្សារាដំបូងគេ និងប្រភពដំបូងនៃរបាំអប្សរាសម្ដេចព្រះរាមនរោត្ដម បុប្ជាទេវី ត្រូវបានប្រជារាស្ដ្រទូទៅស្គាល់ព្រះនាម និង ព្រះភ័ក្ដ្ររបស់ព្រះអង្គយ៉ាងច្បាស់ទៅហើយ។ នោះគ្រប់ៗគ្នាបានដឹងថា ព្រះអង្គគឺជាព្រះរាជបុត្រីច្បងរបស់ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ អតីតព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជាមួយនឹងអ្នកម្នាង ផាត់ កាញ៉ុល។ សម្ដេចព្រះរាមនរោត្ដម បុប្ជាទេវី នៅមានព្រះអនុជបង្កើតមួយអង្គទៀត គឺសម្ដេចក្រុមព្រះនរោត្ដម រណឫទ្ធិ អតីតប្រធានគណបក្ស ហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច និង ជាអតីតប្រធានរដ្ឋសភាជាតិ។ ទោះបីជាសម្ដេចព្រះរាម បុប្ជាទេវី មានភាពល្បីល្បាញ ហើយព្រះអនុជរបស់ទ្រង់ គឺសម្ដេចក្រុមព្រះនរោត្ដម រណឫទ្ធិ ធ្លាប់ប្រឡូកយ៉ាងពេញទំហឹងក្នុងឆាកនយោបាយកន្លងមកក៏ដោយ ក៏ព្រះអង្គហាក់ដូចជានៅឆ្ងាយពីនយោបាយមិនដូចព្រះអនុជរបស់ទ្រង់ដែរ។ សម្ដេចព្រះរាមមាននិស្ស័យច្រើនតែទៅលើផ្នែកវប្បធម៌ និង សិល្បៈពិសេសជារឿយៗគឺឃើញព្រះអង្គយាងជាប់នឹងភារកិច្ចពិធីការរបស់ព្រះមហាក្សត្រទៅវិញ។ពិតណាស់ ជំនាញ...
ដំណើរជីវិតដ៏សែនជូរចត់របស់សម្តេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់
ទៀ បាញ់ បង្ហាញជីវិតឈឺចាប់ ការលើកឡើងនូវចំណងជើងបែបនេះ ត្រូវបានគេគិតថា អ្នកនិពន្ធសៀវភៅនេះចង់ទាក់ទាញចិត្តអ្នកអានអំពីឈ្មោះ ’’បាញ់’’ ដ៏ចម្លែកថា តើហេតុអ្វីក៏រដ្ឋមន្ត្រីការពារប្រទេសខ្មែររូបនេះដាក់ឈ្មោះ ‘’ទៀ បាញ់ ‘’ ហើយរឿងចម្លែកដែលប្រជាជនខ្មែរងឿងឆ្ងល់ពីយូរមកហើយទៀតនោះថា តើហេតុអ្វីបានជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិរបស់កម្ពុជានិយាយសំនៀងខ្មែរមិនច្បាស់។ ពោលគឺនិយាយសំនៀងប៉ាយឡាំរបៀបសំនៀងថៃ តើលោកជាជនជាតិថៃឬ?។ ទាក់ទិនទៅនឹងឈ្មោះនេះ បើយោងតាមខ្លឹមសារក្នុងសៀវភៅនេះ អាចឲ្យគេយល់បានថា ឈ្មោះនេះមិនមែនមានន័យថា រូបលោកនៅពីតូចទាមទារឪពុកម្តាយដើម្បីបាញ់អ្វីមួយនោះទេ។ ពោលគឺ’’បាញ់’’ នេះ មានជាប់បាក់ព័ន្ធទៅនឹងឆាកជីវិតតស៊ូដ៏កំសត់ និង ពោរពេញទៅដោយភាពគ្រោះថ្នាក់បំផុត។ ហើយរូបលោកបានជួបជីវិតដ៏កំសត់ និង ពោរពេញទៅដោយភាពគ្រោះថ្នាក់បំផុត។”រូបភាពក្នុងខ្សែភាពយន្តស្តីអំពីប្រវត្តិសម្តេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់សូមចុចទីនេះដើម្បីអានបន្ត...
ស្រី្តក្លាហានចរចារស្វែងរកសន្តិភាពជូនជាតិជាមួយសម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុ និងសម្តេច ហ៊ុន សែន
វេជ្ជបណ្ឌិត ពុង ឈីវកេក ម្ចាស់តុសន្តិភាពសីហនុ-ហ៊ុន សែនការសន្ទនានយោបាយ ជាប្រវត្តិសាស្ត្រមួយបានចាប់ផ្ដើមកាលពី ថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨៧ រវាងអ្នកនយោបាយ កំពូល២រូប គឺសម្តេចឪ ព្រះនរោត្តម សីហនុ និង សម្តេច ហ៊ុន សែន អតីតប្រមុខការទូតកម្ពុជាក្នុងទសវត្សរ៍ទី៨០។ ជាបន្តបន្ទាប់ ការសន្ទនានោះបានឈានមកដល់កិច្ចព្រមព្រៀងនៃទីក្រុងប៉ារីស រវាងភាគីជម្លោះទាំងអស់នៅកម្ពុជានាថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១។ទីបំផុតការបោះឆ្នោតដោយសេរី និង យុត្តិធម៌មួយត្រូវបានប្រព្រឹត្តឡើងនៅទឹកដីកម្ពុជាក្រោមការឧបត្ថម្ភពីអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNTAC) នៅឆ្នាំ ១៩៩៣។ផ្លែផ្កាសន្តិភាពនេះមានការចូលរួមមួយចំណែកធំពីលោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត ពុង ឈីវកេក ប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ។ តើលោកស្រីជានរណា?សូមចុចទីនេះដើម្បីអានបន្ត...
វីរបុរសនៃប្រទេសវៀតណាម ប្រាប់ពីយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីក្លាយជាមេដឹកនាំដ៏ឆ្នើម។
វគ្គ១៖ ហូ ជីមិញ និង យុទ្ធសាស្ដ្រកសាងកម្លាំងពីបាតដៃទទេតើហូ ជីម៉ិញ ជាអ្នកណា មានចំណុចខ្លាំងអ្វីខ្លះបាន បានក្លាយជាមេដឹកនាំកុមុយនីសវៀតណាមវាយឈ្នះបារាំង អាមេរិក បង្រួបវៀតណាមទាំងពីរ ប៉ុនប៉ងគ្រប់គ្រងឥណ្ឌូចិន?លោកជាវីរបុរសនៅក្នុងបេះដូងរបស់ប្រជាជនវៀតណាម ដែលធ្វើឲ្យ ប្រជាពលរដ្ឋកោតសរសើរអំពីការដឹកនាំដ៏វៃឆ្លាតរបស់លោក មិនតែប៉ុណ្ណោះ ហូ ជីមិញ បានផ្តល់ទស្សនៈណែនាំដល់អ្នកបំរើការក្នុងរាជការទាំងឡាយ និងប្រជាជនខ្លួនបានយ៉ាងល្អ ជាពិសេសតិចនិចក្នុងការដឹកនាំប្រទេសរបស់ លោកគឺមានការច្បាស់លាស់ណាស់។ តើកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលធ្វើឲ្យ ហូ ជីមិញ មានឈ្មោះល្បីដល់សព្វថ្ងៃនេះ?សូមចុចទីនេះដើម្បីអានបន្ត...
ឆ្នាំ២០២០ជាឆ្នាំដែលធ្វើឲ្យប្រទេសជុំវិញពិភពលោកជួបទុក្ខព្រួយ ចុះវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនឹងទៅជាយ៉ាងណា?
វិបត្ដិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកឆ្នាំ២០២០ ដូចវិបត្ដិឆ្នាំ១៩២៩ ដែរឬទេ? អគ្គលេខាធិការ អ.ស.ប ព្រមានថា: វិបត្ដិសេដ្ឋកិច្ចអាចមានវិបត្ដិសង្គម ជម្លោះអន្ដរជាតិ សង្គ្រាមហិង្សាសម្លាប់គ្នា។ប្រទេសទាំងឡាយនៅលើពិភពលោក កំពុងតែព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង មិនត្រឹមតែការឆ្លងនៃវីរុស COVID-19 នោះទេការប្រយុទ្ធប្រឆាំងយ៉ាងប្ដូរផ្ដាច់ក្នុងការចំណាយ ដើម្បីទប់ទល់ជំងឺនេះ ពិភពលោកចំណាយថវិការាប់កោដដុល្លារគឺជាគ្រោះមួយ។ តែគ្រោះបន្ដទៀតនោះ ធនាគារពិភពលោកព្យាករណ៍ថា ពិភពលោកនឹងអាចមានវិបត្ដិសេដ្ឋកិច្ចធំមួយកើនឡើងតាមក្រោយផងដែរ។ ហើយវិបត្ដិសេដ្ឋកិច្ចនេះវាអាចអូសបន្លាយពេលវេលាយូរ ឬ ឆាប់គឺវាអាស្រ័យទៅលើថា តើរដ្ឋាភិបាល និង ប្រជាពលរដ្ឋលើពិភពលោក មានការប្ដេជ្ញាចិត្ដស្រុះគ្នាដើម្បីទប់ស្កាត់វាបានល្អ ឬ មានការធ្វេសប្រហែសកំរិតណា? យ៉ាងណាមិញ លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែស អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានព្រមានថា...
ព្រះនាងកំពូលសម្រស់នៃប្រទេសអេហ្ស៊ីប
ព្រះនាងក្លេអូប៉ារ (Cleopare) រាជនី មន្តស្នេហ៍របស់រ៉ូម៉ាំង ព្រះនាងត្រូវបានអ្នកចម្បាំងរ៉ូមុំាង ដ៏ល្បីល្បាញពីរូបកាលពីជំនាន់នោះ ស្រឡាញ់យ៉ាងឆ្កួតវង្វេងអស់ជាង២០ សតវត្សរ៍មកហើយ ដែលរាជនីនៃប្រទេសអេហ្ស៊ីបមួយអង្គនោះ ត្រូវបានសៀវភៅទាំងឡាយបញ្ជាក់រៀបរាប់ថា ជាស្ត្រីដ៏មានមន្តស្នេហ៍បំផុត។ ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រវិញ ព្រះនាងក្លេអូប៉ារ ពុំបានបន្សល់ទុកអ្វីក្រៅអំពីស្រមោលរូបភាពដ៏ស្រពេចស្រពិល វង់ភក្ត្រដ៏ស្រស់ផូរផង់ និង ទាក់ទាញបំផុតរបស់ព្រះនាងខ្លះៗតែប៉ុណ្ណោះ។ចំណែកក្រោយៗមកទៀត ពីសតវត្សរ៍មួយ អ្នកនិពន្ធទាំងឡាយក៏មិនភ្លេចសរសេររៀបរាប់អំពីព្រះនាង ហើយសៀវភៅតាមបែបផែនរឿងព្រេង ក៏ត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយជាបន្តបន្ទាប់ ទាំងកវីនិពន្ធទាំងវិចិត្រករ ពួកគេតែង តែចាត់ទុកព្រះនាងជារូបភាពអមតៈដែលមិនអាចខ្វះបាន។ ការរៀបរាប់ដែលអាចចាត់ទុកជាបានការនោះ គឺការនិទានរបស់លោក Plutarque កវីជនជាតិក្រិច ដែលបានរស់នៅក្រោយជំនាន់របស់ព្រះនាងបន្តិច ផ្អែកតាមការនិទានរបស់កវីម្នាក់នោះព្រះនាងក្លេអូប៉ាត ហាក់ដូចជារស់រវើកឡើងវិញជារៀងរហូត។ នៅពេលនេះដល់វេនដែលលោកអ្នកចង់ស្រមើស្រមៃបានតាមត្រូវការ ជាពិសេសទ្រង់ទ្រាយរបស់ច្រមុះព្រះនាង ដែលល្បីល្បាញថាស្រួច...