រដ្ឋធានីមូស្គូ៖ ប្រធាគណៈកម្មការអឺរ៉ុប បានកោតសរសើរដល់លោក ហ្គ័របាឆែវ អំពីការបើកសេរីភាពដល់តំបន់អឺរ៉ុប ចំថ្ងៃដែលមេដឹកនាំកំពូលចុងក្រោយបង្អស់របស់សហភាពសូវៀត រូបនេះ បានទទួលមរណភាព នៅក្នុងជន្មាយុ៩១ឆ្នាំ នៅក្នុងរដ្ឋធានីមូស្គូ ប្រទេសរុស្ស៊ី ប៉ុន្ដែមរណភាពរបស់គាត់ ក៏បានកើតឡើង ខណៈក្រុងមូស្គូ និង លោកខាងលិច កំពុងតែតានតឹងដាក់គ្នា។
ជាមួយនឹងមរណភាពរបស់លោក ហ្គ័របាឆែវ មេដឹកនាំចុងក្រោយបង្អស់របស់សហភាពសូវៀត នោះ លោកស្រី Ursula von der Leyen ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប បានសរសេរ នៅលើបណ្ដញសង្គមធ្វីធើរ កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី៣០ ខែសីហា ដោយបានកោតសរសើរដល់លោក Gorbachev ដោយហៅគាត់ថា ជា«មេដឹកនាំគួរឱ្យទុកចិត្ត និងគោរព» ដោយការបើកផ្លូវឱ្យអឺរ៉ុប មានសេរីភាព»
សារព័ត៌មាន គ្រប់គ្រង ដោយរដ្ឋរុស្ស៊ី Tass បានចេញផ្សាយ កាលពីព្រឹក ថ្ងៃពុធ ទី៣១ ខែសីហា ថា លោក ឌីមីទ្រី ផេស្កូវ (Dmitry Peskov) បានប្រាប់ដល់ Tass នៅថ្ងៃពុធ ថា ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន (Vladimir Putin) សូមចូលរួមរំលែកទុក្ខយ៉ាងក្រៀមក្រំបំផុត ចំពោះមរណភាពរបស់អតីតមេដឹកនាំសហភាពសូវៀត លោក មីខាអ៊ីល ហ្គ័របាឆែវ (Mikhail Gorbachev) ។ លោក ហ្គ័របាឆែវ បានដឹកនាំសហភាពសូវៀត ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៨៥ រហូតដល់មហាអំណាចកំពូលលើលោក នៃប្រទេសកុម្មុយនីស្ដមួយនេះ បានដួលរលំ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩១។
លោក ហ្គ័របាឆែវ ជាមេដឹកនាំកំពូលរបស់សហភាពសូវៀតចុងក្រោយបង្អស់ បានទទួលមរណភាព នៅក្នុងជន្មាយុ៩១ឆ្នាំ។ ដោយឡែក សពរបស់លោក ហ្គ័របាឆែវ នឹងត្រូវនាំយកបញ្ចុះ នៅទីបញ្ចុះសពណូវវ៉ូដែវីឈី ( Novodevichy) ស្ថិតក្នុងទីក្រុងមូស្គូ ដែលនៅក្បែរផ្នូរប្រពន្ធរបស់គាត់ឈ្មោះ រ៉ាអ៊ីសា (Raisa) ដែលបានស្លាប់ នៅឆ្នាំ១៩៩៩។
សារព័ត៌មាន គ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋរុស្ស៊ី RIA បានរាយការណ៍ ថា លោក ហ្គ័របាឆែវ បានទទួលមរណភាព កាលពីល្ងាច ថ្ងៃទី៣០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យគ្លីនិកមជ្ឈិម ស្ថិតក្នុងទីក្រុងមូស្គូ ក្រោយពេលគាត់បានតស៊ូជាមួយនឹងជំងឺដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ អស់រយៈពេលជាយូរកន្លង។
សហភាពសូវៀត ត្រូវបានបង្កើតឡើង នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩២២ ហើយបានដួលរលំទៅវិញ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩១ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ្គ័របាឆែវ។ សហភាពសូវៀត មានឈ្មោះ ជាផ្លូវការ «សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមសហភាពសូវៀត»។ ប្រទេសមហាអំណាចកំពូល នៅលើពិភពលោក នៃប្លុកកុម្មុយនីស្ដមួយនេះ មានផ្ទៃដី ទំហំ ២២ ៤០២ ២០០គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ដោយមានរដ្ឋ ជាចំណុះ ចំនួន១៥ រួមមាន ទី១-រុស្ស៊ី ទី២-អ៊ុយក្រែន ទី៣-បេឡារុស ទី៤-អ៊ុយបែគីស្ថន ទី៥-កាហ្សាស្ថាន ទី៦-ហ្សកហ្ស៊ី ទី៧-អាស៊ែបៃហ្សង់ ទី៨-លីទុយអានី ទី៩-មូដាវី ទី១០-ឡាតវី ទី១១-គីរីគីស្ថាន ទី១២-តាជីគីស្ថាន ទី១៣-អាមេនី ទី១៤-ទួកមីនីស្ថាន និង អេស្ដូនី។ ប៉ុន្ដែក្រោយការដួលរលំ នៃសហភាពសូវៀត នាអំឡុងឆ្នាំ១៩៩១ នោះមក រដ្ឋជាចំណុះទាំង១៥ ក៏បានប្រកាស អំពីឯករាជភាពរៀងៗខ្លួន ហើយរដ្ឋធ្លាប់ជាចំណុះឲ្យសហភាពសូវៀត ចំនួន៣ ក៏ចូលទៅរួមរស់ជាមួយអង្គការណាតូ រួមមាន អេស្ដូនី ឡាតវី និង លីទុយអានី។
ដោយឡែក មេដឹកនាំ នៃសហភាពសូវៀត ចាប់តាំងពីការកកើតឡើង នៃរបបផ្ដាច់ការដ៏ធំមួយនេះ រួមមាន ទី១-លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ឡេនីន (Vladimir Lenin) កាន់អំណាច ពីឆ្នាំ ១៩២២–១៩២៤, ទី២-លោក ចូសេហ្វ ស្ដាលីន (Joseph Stalin) កាន់អំណាច ចន្លោះពីឆ្នាំ ១៩២៤–១៩៥៣, ទី៣-លោក ហ្គ័រហ្គី ម៉ាឡែនកូវ (Georgy Malenkov) កាន់អំណាច នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៣, ទី៤-លោក នីគីតា គ្រូសឆែវ (Nikita Khrushchev) កាន់អំណាច ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៥៣ ដល់ ១៩៦៤, ទី៥-លោក ឡែវនីដ ប្រែសណែវ (Leonid Brezhnev) កាន់អំណាច ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៦៤-១៩៨២, ទី៦-លោក យូរី អានដ្រូប៉ូវ ( Yuri Andropov) កាន់អំណាច ចន្លោះពី ឆ្នាំ ១៩៨២-១៩៨៤, ទី៧-លោក កុងស្ដានទីន ឆឺណែនកូ (Konstantin Chernenko) កាន់អំណាច ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៨៤-១៩៨៥ និង ទី៨-លោក មីខាអ៊ីល ហ្គ័របាឆែវ (Mikhail Gorbachev) កាន់អំណាច ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៨៥-១៩៩១។
ការដួលរំលាយសហភាពសូវៀត មានការកត់សម្គាល់ជាមួយនឹងការលាលែង ពីតំណែងរបស់លោក ហ្គ័របាឆែវ (Gorbachev) នាឆ្នាំ១៩៩១នោះដែរ និងក៏ជាពេលវេលា ត្រូវបានបញ្ចប់សង្គ្រាមត្រជាក់ នៅលើពិភពលោក រវាងលោកសេរី និង លោកកុម្មុយនីស្ដផងដែរ។ ដោយឡែកបណ្ដារដ្ឋជាចំណុះ ក៏បានងាកទៅរកការប្រកាស អំពីឯករាជភាព នៅតំបន់អឺរ៉ុបខាងកើត ដូចជា ការបង្កើតរដ្ឋរុស្ស៊ី នាសម័យទំនើប ជាដើម។
ដោយឡែក មរណភាពរបស់លោក ហ្គ័របាឆែវ បានកើតឡើង ចំពេលរុស្ស៊ី បន្តការលុកលុយនៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន រហូតធ្វើឱ្យភាពតានតឹង កាន់តែខ្លាំងឡើង រវាងក្រុងម៉ូស្គូ និង លោកខាងលិច៕
ជាមួយនឹងមរណភាពរបស់លោក ហ្គ័របាឆែវ មេដឹកនាំចុងក្រោយបង្អស់របស់សហភាពសូវៀត នោះ លោកស្រី Ursula von der Leyen ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប បានសរសេរ នៅលើបណ្ដញសង្គមធ្វីធើរ កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី៣០ ខែសីហា ដោយបានកោតសរសើរដល់លោក Gorbachev ដោយហៅគាត់ថា ជា«មេដឹកនាំគួរឱ្យទុកចិត្ត និងគោរព» ដោយការបើកផ្លូវឱ្យអឺរ៉ុប មានសេរីភាព»
សារព័ត៌មាន គ្រប់គ្រង ដោយរដ្ឋរុស្ស៊ី Tass បានចេញផ្សាយ កាលពីព្រឹក ថ្ងៃពុធ ទី៣១ ខែសីហា ថា លោក ឌីមីទ្រី ផេស្កូវ (Dmitry Peskov) បានប្រាប់ដល់ Tass នៅថ្ងៃពុធ ថា ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន (Vladimir Putin) សូមចូលរួមរំលែកទុក្ខយ៉ាងក្រៀមក្រំបំផុត ចំពោះមរណភាពរបស់អតីតមេដឹកនាំសហភាពសូវៀត លោក មីខាអ៊ីល ហ្គ័របាឆែវ (Mikhail Gorbachev) ។ លោក ហ្គ័របាឆែវ បានដឹកនាំសហភាពសូវៀត ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៨៥ រហូតដល់មហាអំណាចកំពូលលើលោក នៃប្រទេសកុម្មុយនីស្ដមួយនេះ បានដួលរលំ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩១។
លោក ហ្គ័របាឆែវ ជាមេដឹកនាំកំពូលរបស់សហភាពសូវៀតចុងក្រោយបង្អស់ បានទទួលមរណភាព នៅក្នុងជន្មាយុ៩១ឆ្នាំ។ ដោយឡែក សពរបស់លោក ហ្គ័របាឆែវ នឹងត្រូវនាំយកបញ្ចុះ នៅទីបញ្ចុះសពណូវវ៉ូដែវីឈី ( Novodevichy) ស្ថិតក្នុងទីក្រុងមូស្គូ ដែលនៅក្បែរផ្នូរប្រពន្ធរបស់គាត់ឈ្មោះ រ៉ាអ៊ីសា (Raisa) ដែលបានស្លាប់ នៅឆ្នាំ១៩៩៩។
សារព័ត៌មាន គ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋរុស្ស៊ី RIA បានរាយការណ៍ ថា លោក ហ្គ័របាឆែវ បានទទួលមរណភាព កាលពីល្ងាច ថ្ងៃទី៣០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យគ្លីនិកមជ្ឈិម ស្ថិតក្នុងទីក្រុងមូស្គូ ក្រោយពេលគាត់បានតស៊ូជាមួយនឹងជំងឺដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ អស់រយៈពេលជាយូរកន្លង។
សហភាពសូវៀត ត្រូវបានបង្កើតឡើង នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩២២ ហើយបានដួលរលំទៅវិញ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩១ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ្គ័របាឆែវ។ សហភាពសូវៀត មានឈ្មោះ ជាផ្លូវការ «សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមសហភាពសូវៀត»។ ប្រទេសមហាអំណាចកំពូល នៅលើពិភពលោក នៃប្លុកកុម្មុយនីស្ដមួយនេះ មានផ្ទៃដី ទំហំ ២២ ៤០២ ២០០គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ដោយមានរដ្ឋ ជាចំណុះ ចំនួន១៥ រួមមាន ទី១-រុស្ស៊ី ទី២-អ៊ុយក្រែន ទី៣-បេឡារុស ទី៤-អ៊ុយបែគីស្ថន ទី៥-កាហ្សាស្ថាន ទី៦-ហ្សកហ្ស៊ី ទី៧-អាស៊ែបៃហ្សង់ ទី៨-លីទុយអានី ទី៩-មូដាវី ទី១០-ឡាតវី ទី១១-គីរីគីស្ថាន ទី១២-តាជីគីស្ថាន ទី១៣-អាមេនី ទី១៤-ទួកមីនីស្ថាន និង អេស្ដូនី។ ប៉ុន្ដែក្រោយការដួលរលំ នៃសហភាពសូវៀត នាអំឡុងឆ្នាំ១៩៩១ នោះមក រដ្ឋជាចំណុះទាំង១៥ ក៏បានប្រកាស អំពីឯករាជភាពរៀងៗខ្លួន ហើយរដ្ឋធ្លាប់ជាចំណុះឲ្យសហភាពសូវៀត ចំនួន៣ ក៏ចូលទៅរួមរស់ជាមួយអង្គការណាតូ រួមមាន អេស្ដូនី ឡាតវី និង លីទុយអានី។
ដោយឡែក មេដឹកនាំ នៃសហភាពសូវៀត ចាប់តាំងពីការកកើតឡើង នៃរបបផ្ដាច់ការដ៏ធំមួយនេះ រួមមាន ទី១-លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ឡេនីន (Vladimir Lenin) កាន់អំណាច ពីឆ្នាំ ១៩២២–១៩២៤, ទី២-លោក ចូសេហ្វ ស្ដាលីន (Joseph Stalin) កាន់អំណាច ចន្លោះពីឆ្នាំ ១៩២៤–១៩៥៣, ទី៣-លោក ហ្គ័រហ្គី ម៉ាឡែនកូវ (Georgy Malenkov) កាន់អំណាច នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៣, ទី៤-លោក នីគីតា គ្រូសឆែវ (Nikita Khrushchev) កាន់អំណាច ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៥៣ ដល់ ១៩៦៤, ទី៥-លោក ឡែវនីដ ប្រែសណែវ (Leonid Brezhnev) កាន់អំណាច ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៦៤-១៩៨២, ទី៦-លោក យូរី អានដ្រូប៉ូវ ( Yuri Andropov) កាន់អំណាច ចន្លោះពី ឆ្នាំ ១៩៨២-១៩៨៤, ទី៧-លោក កុងស្ដានទីន ឆឺណែនកូ (Konstantin Chernenko) កាន់អំណាច ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៨៤-១៩៨៥ និង ទី៨-លោក មីខាអ៊ីល ហ្គ័របាឆែវ (Mikhail Gorbachev) កាន់អំណាច ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៨៥-១៩៩១។
ការដួលរំលាយសហភាពសូវៀត មានការកត់សម្គាល់ជាមួយនឹងការលាលែង ពីតំណែងរបស់លោក ហ្គ័របាឆែវ (Gorbachev) នាឆ្នាំ១៩៩១នោះដែរ និងក៏ជាពេលវេលា ត្រូវបានបញ្ចប់សង្គ្រាមត្រជាក់ នៅលើពិភពលោក រវាងលោកសេរី និង លោកកុម្មុយនីស្ដផងដែរ។ ដោយឡែកបណ្ដារដ្ឋជាចំណុះ ក៏បានងាកទៅរកការប្រកាស អំពីឯករាជភាព នៅតំបន់អឺរ៉ុបខាងកើត ដូចជា ការបង្កើតរដ្ឋរុស្ស៊ី នាសម័យទំនើប ជាដើម។
ដោយឡែក មរណភាពរបស់លោក ហ្គ័របាឆែវ បានកើតឡើង ចំពេលរុស្ស៊ី បន្តការលុកលុយនៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន រហូតធ្វើឱ្យភាពតានតឹង កាន់តែខ្លាំងឡើង រវាងក្រុងម៉ូស្គូ និង លោកខាងលិច៕
