រដ្ឋធានីតេអ៊ីរ៉ង់៖ រហូតមកដល់ពេលនេះ ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ បានញាំញីទៅដោយរលកបាតុកម្មពាសពេញប្រទេស រហូតឈានដល់ការបង្ក្រាបយ៉ាងឃោរឃៅ ដោយក្រុមសន្ដិសុខ ដែលបានសម្លាប់មនុស្ស ប្រហែលជិត៥០០នាក់ ក្រោយការចាប់ក្មេងស្រី អាយុ២២ឆ្នាំ នាំទៅឃុំខ្លួន ហើយស្លាប់នៅក្នុងពន្ធនាគារ ពាក់ព័ន្ធនឹងការស្លៀកពាក់របស់នាង ប៉ុន្ដែឥឡូវនេះ រដ្ឋាភិបាលក្រុងតេអ៊ីរ៉ង់ បានសម្រេចលុបចោលស្ថាប័នប៉ូលិសសីលធម៌នេះ។
សារព័ត៌មាន Channel News Asia បានចេញផ្សាយ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី៤ ខែធ្នូ ថា ការស្លាប់របស់ក្មេងស្រី ម៉ះសា អាមីនី (Mahsa Amini) អាយុ២២ឆ្នាំ នៅក្នុងពន្ធនាគារ ជុំវិញការចោទប្រកាន់ អំពីការរំលោភបំពានលើច្បាប់រឹតបន្ដឹង ពីក្រមសីលធម៌សម្លៀកបំពាក់របស់ស្ដ្រី នៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ បានជំរុញឲ្យមានរលកបាតុកម្មយ៉ាងធំ ពាសពេញប្រទេស នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែកន្លងមកនេះ។
សកម្មភាពតវ៉ាដឹកនាំ ដោយក្រុមស្ដ្រី ត្រូវបានអាជ្ញាធរតេអ៊ីរ៉ង់ ចាត់ទុកជាកុបកម្ម កំពុងតែអង្រួនប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ឲ្យស្ថិតក្នុងស្ថានភាពវឹកវរ ចាប់តាំងពីក្មេងស្រីអ៊ីរ៉ង់ ដើមកំណើតឃឺដ (Kurd) ម្នាក់ អាយុ២២ឆ្នាំ បានស្លាប់ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកញ្ញា រហូតមក។ ការស្លាប់របស់នាង បានកើតឡើង ត្រឹមតែរយៈពេល៣ថ្ងៃ ក្រោយពេលប៉ូលិសសីលធម៌របស់ទីក្រុងតេអ៊ីរ៉ង់ បានចាប់នាងនាំទៅឃុំខ្លួន ពាក់ព័ន្ធនឹងការស្លៀកពាក់របស់នាង។
ក្រុមបាតុករ បានផ្ទុះកំហឹងយ៉ាងខ្លាំង ហើយនាំគ្នាដុតបំផ្លាញហាចាប (Hijab ក្រណាត់គ្របក្បាលតាមសាសនាអ៊ិស្លាម) ដែលជាកាតព្វកិច្ចរបស់ពួកគេ និង បានស្រែកពាក្យស្លោកប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល។ ជាមួយគ្នានេះ ស្ត្រីកាន់តែច្រើនឡើងៗ បានបដិសេធមិនព្រមពាក់ Hijab នេះ ជាពិសេស នៅតាមតំបន់មួយចំនួន នៃទីក្រុងតេអ៊ីរ៉ង់ (Tehran)។
ការលុបចោលប៉ូលិសសីលធម៌នេះ បានបង្ហាញ អំពីសម្បទានដ៏កម្រមួយ សម្រាប់ចលនាតវ៉ា ហើយអាជ្ញាធរក៏បានទទួលស្គាល់ផងដែរនូវឥទ្ធិពល នៃវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ដោយសារការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក សេយយេដ ណេហ្សាម៉ូលឌីន មូសាវី (Seyyed Nezamoldin Mousavi) អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភាអ៊ីរ៉ង់ បានបញ្ជាក់ ថា «មធ្យោបាយដ៏ល្អបំផុត សម្រាប់ការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមមុខនឹងកុបកម្មនេះ គឺ ... ការយកចិត្តទុកដាក់ លើការទាមទារពិតប្រាកដរបស់ប្រជាជន»។
លោក ម៉ូហាមម៉ាត់ ចាហ្វារ មុនតាហ្សេរី (Mohammad Jafa Montazeri) ប្រធានតុលាការកំពូលអ៊ីរ៉ង់ ត្រូវបានទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន ISNA ដកស្រង់សម្ដីយកមកចុះផ្សាយ ថា «ប៉ូលិសសីលធម៌ មិនមានអ្វីត្រូវធ្វើ ពាក់ព័ន្ធនឹងប្រព័ន្ធតុលាការនោះឡើយ។ ដូច្នេះស្ថាប័នមួយនេះ ត្រូវតែលុបចោល»។
ចាប់តាំងពីបដិវត្ដន៍អ៊ិស្លាម នាឆ្នាំ១៩៧៩ ដោយបានផ្ដួលរំលំរបបរាជានិយមគាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនោះមក អាជ្ញាធរអ៊ីរ៉ង់ បានត្រួតពិនិត្យការប្រកាន់យ៉ាងតឹងរឹងបំផុត តាមក្រមសីលធម៌សម្លៀកបំពាក់ដ៏តឹងរ៉ឹង ទាំងសម្រាប់ស្ត្រី និង បុរស។ ប៉ុន្តែក្រោមការដឹកនាំរបស់ប្រធានាធិបតី លោក ម៉ះមូដ អះម៉ាឌីណេចាដ (Mahmoud Ahmadinejad) គឺប៉ូលិសសីលធម៌ ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ជាផ្លូវការ ត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បី«ផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌សុភាពរាបសារ និង ហ៊ីចាប»។
សម្លៀកបំពាក់ ត្រូវបានកំណត់ឡើង ដោយឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាបដិវត្ដន៍វប្បធម៌ ហើយបច្ចុប្បន្នដឹកនាំ ដោយលោក អេប្រាហ៊ីម រ៉ៃស៊ី (Ebrahim Raisi) ប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់។
ប៉ូលិសសីលធម៌អ៊ីរ៉ង់ បានចាប់ផ្តើមល្បាត នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៦ ដើម្បីអនុវត្តច្បាប់សម្លៀកបំពាក់ដោយតម្រូវឱ្យស្ត្រី ត្រូវតែស្លៀកសម្លៀកបំពាក់វែង និង ហាមស្លៀកខោខ្លី ខោខូវប៊យរហែក ព្រមទាំងសម្លៀកបំពាក់ផ្សេងៗទៀត តាមបែបបស្ចិមប្រទេស។ ការស្លៀកពាក់ផ្ទុយពីការកំណត់ ត្រូវចាត់ទុកជាការល្មើសច្បាប់។
ប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ លោក Ebrahim Raisi បានថ្លែងតាមបណ្ដាញទូរទស្សន៍ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ថា ការបង្កើតសាធារណរដ្ឋអ៊ិស្លាមរបស់អ៊ីរ៉ង់ ត្រូវបានពង្រឹង ដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ «ប៉ុន្តែមានវិធីសាស្ត្រ នៃការអនុវត្តរដ្ឋធម្មនុញ្ញ អាចបត់បែនបាន»។
ស្បៃគ្របក្បាល Hijab បានក្លាយជាកាតព្វកិច្ចរបស់ស្ដ្រីអ៊ីរ៉ង់ ត្រូវតែពាក់ នៅឆ្នាំ១៩៨៣។ កាលពី១៥ឆ្នាំមុន មន្ត្រីប៉ូលិសសីលធម៌ មុនដំបូង បានចេញការព្រមាន មុនពេលចាប់ផ្តើមបង្ក្រាប និង ចាប់ខ្លួនស្ត្រីណា ដែលមិនអនុវត្ដតាម។
មេបញ្ជាការកងទ័ពអ៊ីរ៉ង់ បានបញ្ជាក់ នៅថ្ងៃចន្ទ ទី៥ ខែធ្នូ ថា មានមនុស្ស ជាង៣០០នាក់ ត្រូវបានសម្លាប់ នៅក្នុងភាពវឹកវរនេះ ដោយរួមទាំងកម្លាំងសន្ដិសុខរាប់សិបនាក់ផងដែរ។
ដោយឡែក អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល មានមូលដ្ឋានទីក្រុងអូស្លូ ប្រទេសន័រវ៉ែស ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស នៅអ៊ីរ៉ង់ បានបញ្ជាក់ កាលពីសប្ដាហ៍មុន ថា មានមនុស្សយ៉ាងតិច ៤៤៨នាក់ ត្រូវបានក្រុមសន្ដិសុខសម្លាប់ ហើយរាប់ពាន់នាក់ផ្សេងទៀត ត្រូវបានចាប់ខ្លួន នៅក្នុងការតវ៉ាពាសពេញប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែមកនេះ៕
