តើលោកអ្នកនៅចាំតារាសម្តែងដ៏ល្បីទស្សវត្សរ៍ទី៨០ ដែលជាតារាចម្រៀងតែម្នាក់គត់ទទួលបានពានរង្វាន់អូស្ការដែរឬទេ?
ឌិន ប្រោន តួឯករឿងវាលពិឃាតរឿងអំពើឧក្រិដ្ឋ ឬវាលពិឃាតនៅតែជារឿងបានកើតឡើងជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅលើទឹកដីកម្ពុជារួច ទៅហើយដោយពុំអាច ប្រកែកបាន។ ខ្សែភាពយន្តអាមេរិកាំងរឿងវាលពិឃាត និងតួឯកសំដែងឈ្មោះ ឌិត ប្រោន ឬ ហាំង ង៉ោ ក៏ជាភស្តុតាងមួយធ្វើឲ្យ សកលលោកជ្រាបរួចទៅហើយនៅក្នុងចំណោមភស្តុតាងនិងសាក្សីរាប់ម៉ឺនសែនដែលបានទៅកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរ ក្រហមនោះ។រឿងវាលពិឃាត គឺជារឿងមួយនិយាយអំពីជីវិតនៅក្នុងសង្គ្រាម និងមិត្តភាពដ៏ស្មោះត្រង់យូរ អង្វែងរួមទាំងជីវិតស្ទើររស់ស្ទើរស្លាប់របស់បុរសម្នាក់ដែលស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីមានសង្គ្រាម និងជីវិតរបស់ អ្នកកាសែតបរទេសម្នាក់ ដែលធុញថប់ចំពោះការដណ្តើមអំណាចគ្នា។ រឿងមួយនេះ គឺត្រូវបានដាក់ បញ្ចាំងជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៥ ដែលមានចំណងជើងថា ”វាលពិឃាត” រឿងនេះក៏បាននិយាយ អំពីមិត្តភាពរបស់អ្នកកាសែតបរទេសនិងអ្នកកាសែតខ្មែរដែលស្ថិតនៅក្នុងសង្គ្រាមក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ សូមចុចទីនេះដើម្បីអានបន្ត...
សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជថ្នាក់ទី១ នៃគណៈមហានិកាយ ជាសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជអង្គទី៤ នៃគណៈមហានិកាយ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជាអ្នកណា? ដែលបានចងក្រងពាក្យជាច្រើន ជួយដល់អ្នកសិក្សាទាំងឡាយ!!
សម្តេចសង្ឃរាជ ជួនណាត អ្នកប្រាជ្ញបង្កើតវចនានុក្រមភាសាខ្មែរ មានរឿងដំណាលថាៈ ក្រោយពេលដែលសម្តេចមហាព្រះសង្ឃរាជ ទៀង ទ្រង់សោយព្រះទីវង្គតទៅស្រាប់តែពិបាកជ្រើសរើសរកព្រះសង្ឃមានសមត្ថភាពអង្គណាមកជំនួសដំណែងព្រះអង្គបាន។ រំលងមួយឆ្នាំទើបព្រះបាទសម្តេចព្រះស៊ីសុវត្ថិទ្រង់ សព្វព្រះរាជហឬទ័យតែងតាំងព្រះមហាថេរមួយព្រះនាម កែ អ៊ុកជាសម្តេច ព្រះធម្មលិខិត ព្រះសង្ឃនាយកគណៈមហានិកាយ(១៩១៣)។ ដោយខ្វះសមត្ថភាពក្នុងការដឹកនាំទើបព្រះសង្ឃនានាក្នុងក្រុងភ្នំពេញសាយភាយដល់ទូទាំងព្រះរាជណាចក្រកម្ពុជា មិនសូវយល់ដឹងច្បាស់លាស់ពីតួនាទីនិងភារកិច្ចរបស់ខ្លួនជាអ្នកទ្រទ្រង់ព្រះពុទ្ធសាសនាផង និងជាអ្នកទ្រទ្រង់វប្បធម៌ប្រទេសជាតិផងនោះទេ។ មានព្រះសង្ឃជាច្រើនអង្គបានប្រព្រឹត្តិអំពើផ្សេងៗ ភ្លាំងភ្លាត់មិនចាំធម្មវិន័យ បង្កើតអបិយជំនឿផ្តេសផ្តាស រក្សានិងពង្រីកថែមទម្លាប់ខុសទំនង ប្រាសចាកភាពសុក្រិត្យនៃព្រះពុទ្ធសាសនា ក្លាយជាសង្ឃខ្ចិលច្រអូល មិនសង្វាត រៀនធម៌អាថ៍ បែរជាខិតខំតែអូមអាមក្តាមដុតដើម្បីប្រមូលលាភសក្ការៈរៀងខ្លួនកើតចេញជារឿងបរាជិកនិងរកាំរកូសវិវាទ បង្កបក្សពួកក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ញុំាងឲ្យព្រះពុទ្ធសាសនាឈានទៅដល់ការសាបរលាបបណ្តើរៗ។ គឺនៅក្នុងឱកាសនោះហើយដែលព្រះពុទ្ធសាសនាប្រទេសកម្ពុជាមានភ័ព្វសំណាងសារជាថ្មីដោយ បានដុះឡើងនូវភិក្ខុវ័យក្មេងមួយអង្គព្រះនាម ជួន ណាត មានឋានៈជាព្រះគ្រូសង្ឃសត្ថ មកជួយយឺតយោង ព្រះពុទ្ធសាសនាឲ្យល្អឡើងវិញ...
សង្គ្រាមដ៏ក្តៅគគុករវាងអាមេរិក និង កូរ៉េខាងជើងមិនមែនទើបតែកើតឡើងនាពេលបច្ចុប្បន្នឡើយ!
(របាយការណ៍សម្ងាត់ឆ្នាំ១៩៩៤)ផែនការសង្គ្រាមអាមេរិកវាយកូរ៉េខាងជើងឲ្យរលាយពីផែនដី សល់ប៉ុន្មាននាទីទៀតប៉ុណ្ណោះមនុស្សលោកជាង១លាននាក់ត្រូវស្លាប់ភាពតានតឹងរវាងអាមេរិក និងកូរ៉េខាងជើងមិនមែនកើតឡើងថ្មីៗនេះទេ សង្គ្រាមរបស់អាមេរិក ឲ្យកូរ៉េខាងជើងបោះបង់ការផលិតអាវុធនុយក្លេរអ៊ែនេះ បានកើតឡើងតាំងពីជំនាន់ ជីតានិងឪពុក របស់លោក គីម ជុងអ៊ុនមកម្ល៉េះ។យោងតាមរបាយការណ៍មួយបានឲ្យដឹងថាកាលពីឆ្នាំ១៩៩៤ ស្ថានការណ៍សង្គ្រាមរវាងអាមេរិក និងកូរ៉េខាងជើងបានឈានដល់ក្តៅហុយផ្សែងចង់ផ្ទុះសង្គ្រាម។ ភាគីម្នាក់ៗសុទ្ធតែត្រៀមជើងព្រួ លរួចរាល់អស់ហើយសល់តែការបញ្ជាអាវុធតែប៉ុណ្ណោះ។សភាពការណ៍យោធានាម្តុំឧបទ្វីបកូរ៉េស្រាប់តែឡើងសីតុណ្ហភាពក្តៅឡើងដល់កម្រតិពេលដែលមានព័ត៌មានថាសហរដ្ឋអាមេរិកបានដាក់ពង្រាយកងទ័ពជើងទឹក ដែលក្នុងនោះមាននាវាផ្ទុក យន្តហោះUSS Cart Vinson បានធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់ឧបទ្វីបកូរ៉េ ដែលបញ្ហានេះបានធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍យោធាមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នាយ៉ាងតានតឹងតែងបំផុតក្នុងតំបន់នេះ។ ព្រោះរហូតមក ដល់ពេលនេះទាំងអាមេរិក ទាំងកូរ៉េខាងជើងសុទ្ធតែបានដាក់ប្រទេសអោយស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាព ប្រឈមមុខដាក់គ្នាយ៉ាងតានតឹងបំផុត។ក្រុងព្យុងយ៉ាងបាន ប្រកាសដាច់អហង្ការថា និងមិនរា ថយនូវកម្មវិធីអាវុធនុយក្លេរអ៊ែរ និងការកសាងកាំជ្រួចយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខ្លួន។ ឯខាងវ៉ាស៊ីនតោនវិញ ក៏បានអះអាងថារាល់ជម្រើស ដែលក្នុងនោះរួមមានទាំងវិធានការយោធាបាននឹងកំពុងធ្វើប្រតិបត្តិការផងដែរ។សភាពការណ៍តានតឹងលើផ្នែកយោធានៅឧបទ្វីបកូរ៉េកាលនោះធ្វើឲ្យមជ្ឈដ្ឋានវិភាគយុទ្ធសាស្ត្រអន្តរជាតិនឹកឃើញឡើងវិញ សភាពការណ៍កាលពី២៣ឆ្នាំមុនឧបទ្វីបកូរ៉េដែលសភាពការណ៍តានតឹង លើផ្នែកនុយក្លេរអ៊ែនាឆ្នាំ១៩៩៤នេះក៏ប៊ិះនាំឲ្យមានសង្គ្រាមទាំងអាមេរិកជាមួយកូរ៉េ ហើយ...
កំពូលអ្នកវិភាគដ៏មានវោហាស័ព្ទផ្នែកនយោបាយនៃប្រទេសកម្ពុជា ជាអ្នកណា??
បណ្ឌិត សុខ ទូច អ្នកវិភាគទម្លាយជីវិតពិតនរណាក៏ស្គាល់ លោក សុខ ទូច ជាអ្នកវិភាគនយោបាយនៅកម្ពុជា មានថ្វីមាត់ និង ប្រើសម្ដីខ្លាំងៗស្រែកឮៗហើយនិយាយមិនសូវសំចៃមាត់ ក្រៅពីការនិយាយវិភាគនានា លោកក៏ជាសកលវិទ្យាធិការ នៃសាកលវិទ្យាល័យខេមរៈ និង ជាប្រធានបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា។សូមចុចទីនេះដើម្បីអានបន្ត...
តើលោកអ្នកជឿដែលទេថា មានវិញ្ញាណស្ថិតនៅក្នុងគ្រាប់ពេជ្រ?
ហ៊ឺ...! សេដ្ឋីអាមេរិកាំងសញ្ជាតិចិនបញ្ចេញខ្យល់ដង្ហើមធំខណៈពេល រូបលោកឈរនៅចំពាក់កណ្តាលបេះដូងទីក្រុងញូវយ៉ក និង នៅចំពីមុខហាងលក់វត្ថុបុរាណដ៏ល្បីមួយ។ កាលណោះ គឺជាថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ហើយក៏ជាវេលាក្បាលព្រលប់ដែរ។ ភ្នែកទាំងគូររបស់សេដ្ឋីរូបនេះកំពុងផ្តោតមើលវត្ថុបុរាណដែលគេកំពុងដាក់តាំងនៅក្នុងទូ និង មានធូលីកាន់មិនតិចនោះទេ។ នៅជ្រុងម្ខាងទៀតមានទាំងគ្រឿងអលង្ការទុកនៅក្នុងប្រអប់ក្រណាត់ កាំម៉ី្ញ មានទាំងនាឡិកាប្រាក់បុរាណ តែអ្វីដែលគួរឲ្យទាក់ភ្នែកជាងគេនោះ គឺពេជ្រពណ៌ខៀវ ដែលមានទំហំប៉ុនគ្រាប់សណ្តែកដីស្រស់ស្អាតបំផុត។បើតាមភិនភាគនៅលើប្រអប់ក៏អាចថាត្រូវបានដែរ គឺគេដាក់តាំង ដោយមិនសូវមានអតិថិជនមកមើលប្រៀបដូចជាពេជ្រមួយគ្រាប់នេះមិនខុសពីអំបែងកញ្ចក់ពណ៌ខៀវមួយឡើយ តែបើមើលកាន់តែយូរវាជះពន្លឺ ព្រិចៗគួរឲ្យទាក់ចិត្តបំផុត។ នៅទីបំផុតសេដ្ឋី យ៉ាង ឆឹសាន់ អ្នកមានបទពិសោធន៍រឿងពេជ្រកន្លងមកលាន់មាត់ទាំងមិនដឹងខ្លួនថា “ អើ! នេះគ្រាប់ ពេជ្រពិតតើ ”! ។ ជាការពិតណាស់ថាហាងធំបែបស្ថិតនៅចំណ្តាលបេះដូង ទីក្រុងញូវយ៉កបែបនេះអាចដាក់តាំងលក់របស់គ្មានតំលៃទៅរួច?...