សម្តេចសង្ឃរាជ ជួនណាត អ្នកប្រាជ្ញបង្កើតវចនានុក្រមភាសាខ្មែរ
មានរឿងដំណាលថាៈ ក្រោយពេលដែលសម្តេចមហាព្រះសង្ឃរាជ ទៀង ទ្រង់សោយព្រះទីវង្គតទៅស្រាប់តែពិបាកជ្រើសរើសរកព្រះសង្ឃមានសមត្ថភាពអង្គណាមកជំនួសដំណែងព្រះអង្គបាន។ រំលងមួយឆ្នាំទើបព្រះបាទសម្តេចព្រះស៊ីសុវត្ថិទ្រង់ សព្វព្រះរាជហឬទ័យតែងតាំងព្រះមហាថេរមួយព្រះនាម កែ អ៊ុកជាសម្តេច ព្រះធម្មលិខិត ព្រះសង្ឃនាយកគណៈមហានិកាយ(១៩១៣)។ ដោយខ្វះសមត្ថភាពក្នុងការដឹកនាំទើបព្រះសង្ឃនានាក្នុងក្រុងភ្នំពេញសាយភាយដល់ទូទាំងព្រះរាជណាចក្រកម្ពុជា មិនសូវយល់ដឹងច្បាស់លាស់ពីតួនាទីនិងភារកិច្ចរបស់ខ្លួនជាអ្នកទ្រទ្រង់ព្រះពុទ្ធសាសនាផង និងជាអ្នកទ្រទ្រង់វប្បធម៌ប្រទេសជាតិផងនោះទេ។ មានព្រះសង្ឃជាច្រើនអង្គបានប្រព្រឹត្តិអំពើផ្សេងៗ ភ្លាំងភ្លាត់មិនចាំធម្មវិន័យ បង្កើតអបិយជំនឿផ្តេសផ្តាស រក្សានិងពង្រីកថែមទម្លាប់ខុសទំនង ប្រាសចាកភាពសុក្រិត្យនៃព្រះពុទ្ធសាសនា ក្លាយជាសង្ឃខ្ចិលច្រអូល មិនសង្វាត រៀនធម៌អាថ៍ បែរជាខិតខំតែអូមអាមក្តាមដុតដើម្បីប្រមូលលាភសក្ការៈរៀងខ្លួនកើតចេញជារឿងបរាជិកនិងរកាំរកូសវិវាទ បង្កបក្សពួកក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ញុំាងឲ្យព្រះពុទ្ធសាសនាឈានទៅដល់ការសាបរលាបបណ្តើរៗ។ គឺនៅក្នុងឱកាសនោះហើយដែលព្រះពុទ្ធសាសនាប្រទេសកម្ពុជាមានភ័ព្វសំណាងសារជាថ្មីដោយ បានដុះឡើងនូវភិក្ខុវ័យក្មេងមួយអង្គព្រះនាម ជួន ណាត មានឋានៈជាព្រះគ្រូសង្ឃសត្ថ មកជួយយឺតយោង ព្រះពុទ្ធសាសនាឲ្យល្អឡើងវិញ ហើយក្លាយបណ្តើរៗទៅជាមូលដ្ឋានព្រះពុទ្ធសាសនាគំរូមួយនៅលើសកល លោក។
ដោយសារព្រះអង្គនេះឯងដែលបានពង្រីកប្រព័ន្ធសាលាបាលីបានព្រោងព្រាតផ្ទៃប្រទេស ហៀរហូរដល់កម្ពុជាក្រោម ពង្រីកដំឡើងថ្នាក់សិក្សាខាងព្រះពុទ្ធសាសនាដល់វិទ្យាល័យ និង ពុទ្ធិកៈមហាវិទ្យាល័យថែមទៀត។ អ្នកចេះដឹងនិងអ្នកប្រាជ្ញព្រះពុទ្ធសាសនា ក៏បានរីកដុះដាលដូចផ្សិតត្រូវភ្លៀងចាប់តាំងពីពេលនោះរហូតដល់ដើមឆ្នាំ១៩៧៥។ប៉ុន្តែអនិច្ចា ចាប់តាំងពីព្រះអង្គចូលទីវង្គតទៅ ពិសេសក្រោយឆ្នាំ១៩៧៥ ព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវអាប់ឪនថយក្រោយវិញពិសេសការបំបាត់ខាងវិស័យសាសនាទាំងស្រុងក្នុងរបបខ្មែរក្រហមប៉ុន្ដែទោះសព្វថ្ងៃ នេះពុទ្ធសាសនារស់ឡើងវិញក៏ មិនទាន់បានល្អដូចជំនាន់ព្រះអង្គឡើយ។
ជួន ណាត គឺជាព្រះនាមដ៏ល្បីល្បាញមួយរូបនៅចុងសតវត្ស៍ទី២០នេះ មិនត្រឹមតែនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឬត្រឹមអាស៊ីខាងត្បូងទេ គឺពាសពេញពិភពលោកតែម្តង។ នៅទីណាក៏ដោយ បើសិនជាគេចង់ស្វែងយល់អក្ខរាវិរុទ្ធដ៏ត្រឹមត្រូវនៃភាសាខ្មែរនោះគ្មាននរណាម្នាក់អាចបោះបង់ចោលវចនានុក្រមខ្មែរដែលជាស្នាព្រះហស្ថនៃសម្តេច ព្រះសង្ឃរាជ ជួនណាត ឡើយ។
ដោយឡែកនៅអាស៊ីខាងត្បូងរាប់តាំងពីប្រទេសឥណ្ឌា សេរីលង្កា ឥណ្ឌូនេស៊ី វៀតណាម ថៃពិសេសប្រទេសភូមាតែម្តង ពុទ្ធសាសនិកជនទាំងអស់សុទ្ធតែបានចាត់ទុកព្រះអង្គជាមហាគ្រូមួយអង្គរបស់គេ ដូចជាមហាគ្រូនៃប្រទេសផងដែរ។ សមាគមព្រះពុទ្ធសាសនាពិភពលោកបានចារទុកព្រះកិត្តិនាមព្រះអង្គថា ជាអ្នកប្រាជ្ញខាងព្រះពុទ្ធសាសនាមួយអង្គនៃចុងសតវត្សរ៍ទី២០ របស់ព្រះពុទ្ធសាសនាពិភពលោក ដោយសារតែព្រះអង្គចេះចាំក្បួនខ្នាតគម្ពីរព្រះពុទ្ធសាសនាយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញឥតខ្ចោះ ហើយទ្រង់បានស្ថាបនាគម្ពីរព្រះត្រៃបិតកបានគ្រប់វគ្គដែលធ្វើឲ្យសមាគមពុទ្ធសាសនានាក្នុងពិភពលោកជៀវយកទៅបកប្រែសិក្សារៀនសូត្រនិងតំកល់ទុកជាឯកសារតរៀងទៅ។ រាល់ស្នាព្រះហស្ថព្រះអង្គដែលបានត្រូវបំផ្លិចបំផ្លាញស្ទើរអស់រលីងចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៥នោះ បានត្រូវសមាគមព្រះពុទ្ធសាសនាប្រទេសជប៉ុនរក្សាទុកនិងបោះពុម្ពឡើងវិញចែកផ្សាយពាសពេញពិភពលោកសព្វថ្ងៃនេះ។
សូមចុចទីនេះដើម្បីអានបន្ត...
មានរឿងដំណាលថាៈ ក្រោយពេលដែលសម្តេចមហាព្រះសង្ឃរាជ ទៀង ទ្រង់សោយព្រះទីវង្គតទៅស្រាប់តែពិបាកជ្រើសរើសរកព្រះសង្ឃមានសមត្ថភាពអង្គណាមកជំនួសដំណែងព្រះអង្គបាន។ រំលងមួយឆ្នាំទើបព្រះបាទសម្តេចព្រះស៊ីសុវត្ថិទ្រង់ សព្វព្រះរាជហឬទ័យតែងតាំងព្រះមហាថេរមួយព្រះនាម កែ អ៊ុកជាសម្តេច ព្រះធម្មលិខិត ព្រះសង្ឃនាយកគណៈមហានិកាយ(១៩១៣)។ ដោយខ្វះសមត្ថភាពក្នុងការដឹកនាំទើបព្រះសង្ឃនានាក្នុងក្រុងភ្នំពេញសាយភាយដល់ទូទាំងព្រះរាជណាចក្រកម្ពុជា មិនសូវយល់ដឹងច្បាស់លាស់ពីតួនាទីនិងភារកិច្ចរបស់ខ្លួនជាអ្នកទ្រទ្រង់ព្រះពុទ្ធសាសនាផង និងជាអ្នកទ្រទ្រង់វប្បធម៌ប្រទេសជាតិផងនោះទេ។ មានព្រះសង្ឃជាច្រើនអង្គបានប្រព្រឹត្តិអំពើផ្សេងៗ ភ្លាំងភ្លាត់មិនចាំធម្មវិន័យ បង្កើតអបិយជំនឿផ្តេសផ្តាស រក្សានិងពង្រីកថែមទម្លាប់ខុសទំនង ប្រាសចាកភាពសុក្រិត្យនៃព្រះពុទ្ធសាសនា ក្លាយជាសង្ឃខ្ចិលច្រអូល មិនសង្វាត រៀនធម៌អាថ៍ បែរជាខិតខំតែអូមអាមក្តាមដុតដើម្បីប្រមូលលាភសក្ការៈរៀងខ្លួនកើតចេញជារឿងបរាជិកនិងរកាំរកូសវិវាទ បង្កបក្សពួកក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ញុំាងឲ្យព្រះពុទ្ធសាសនាឈានទៅដល់ការសាបរលាបបណ្តើរៗ។ គឺនៅក្នុងឱកាសនោះហើយដែលព្រះពុទ្ធសាសនាប្រទេសកម្ពុជាមានភ័ព្វសំណាងសារជាថ្មីដោយ បានដុះឡើងនូវភិក្ខុវ័យក្មេងមួយអង្គព្រះនាម ជួន ណាត មានឋានៈជាព្រះគ្រូសង្ឃសត្ថ មកជួយយឺតយោង ព្រះពុទ្ធសាសនាឲ្យល្អឡើងវិញ ហើយក្លាយបណ្តើរៗទៅជាមូលដ្ឋានព្រះពុទ្ធសាសនាគំរូមួយនៅលើសកល លោក។
ដោយសារព្រះអង្គនេះឯងដែលបានពង្រីកប្រព័ន្ធសាលាបាលីបានព្រោងព្រាតផ្ទៃប្រទេស ហៀរហូរដល់កម្ពុជាក្រោម ពង្រីកដំឡើងថ្នាក់សិក្សាខាងព្រះពុទ្ធសាសនាដល់វិទ្យាល័យ និង ពុទ្ធិកៈមហាវិទ្យាល័យថែមទៀត។ អ្នកចេះដឹងនិងអ្នកប្រាជ្ញព្រះពុទ្ធសាសនា ក៏បានរីកដុះដាលដូចផ្សិតត្រូវភ្លៀងចាប់តាំងពីពេលនោះរហូតដល់ដើមឆ្នាំ១៩៧៥។ប៉ុន្តែអនិច្ចា ចាប់តាំងពីព្រះអង្គចូលទីវង្គតទៅ ពិសេសក្រោយឆ្នាំ១៩៧៥ ព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវអាប់ឪនថយក្រោយវិញពិសេសការបំបាត់ខាងវិស័យសាសនាទាំងស្រុងក្នុងរបបខ្មែរក្រហមប៉ុន្ដែទោះសព្វថ្ងៃ នេះពុទ្ធសាសនារស់ឡើងវិញក៏ មិនទាន់បានល្អដូចជំនាន់ព្រះអង្គឡើយ។
ជួន ណាត គឺជាព្រះនាមដ៏ល្បីល្បាញមួយរូបនៅចុងសតវត្ស៍ទី២០នេះ មិនត្រឹមតែនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឬត្រឹមអាស៊ីខាងត្បូងទេ គឺពាសពេញពិភពលោកតែម្តង។ នៅទីណាក៏ដោយ បើសិនជាគេចង់ស្វែងយល់អក្ខរាវិរុទ្ធដ៏ត្រឹមត្រូវនៃភាសាខ្មែរនោះគ្មាននរណាម្នាក់អាចបោះបង់ចោលវចនានុក្រមខ្មែរដែលជាស្នាព្រះហស្ថនៃសម្តេច ព្រះសង្ឃរាជ ជួនណាត ឡើយ។
ដោយឡែកនៅអាស៊ីខាងត្បូងរាប់តាំងពីប្រទេសឥណ្ឌា សេរីលង្កា ឥណ្ឌូនេស៊ី វៀតណាម ថៃពិសេសប្រទេសភូមាតែម្តង ពុទ្ធសាសនិកជនទាំងអស់សុទ្ធតែបានចាត់ទុកព្រះអង្គជាមហាគ្រូមួយអង្គរបស់គេ ដូចជាមហាគ្រូនៃប្រទេសផងដែរ។ សមាគមព្រះពុទ្ធសាសនាពិភពលោកបានចារទុកព្រះកិត្តិនាមព្រះអង្គថា ជាអ្នកប្រាជ្ញខាងព្រះពុទ្ធសាសនាមួយអង្គនៃចុងសតវត្សរ៍ទី២០ របស់ព្រះពុទ្ធសាសនាពិភពលោក ដោយសារតែព្រះអង្គចេះចាំក្បួនខ្នាតគម្ពីរព្រះពុទ្ធសាសនាយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញឥតខ្ចោះ ហើយទ្រង់បានស្ថាបនាគម្ពីរព្រះត្រៃបិតកបានគ្រប់វគ្គដែលធ្វើឲ្យសមាគមពុទ្ធសាសនានាក្នុងពិភពលោកជៀវយកទៅបកប្រែសិក្សារៀនសូត្រនិងតំកល់ទុកជាឯកសារតរៀងទៅ។ រាល់ស្នាព្រះហស្ថព្រះអង្គដែលបានត្រូវបំផ្លិចបំផ្លាញស្ទើរអស់រលីងចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៥នោះ បានត្រូវសមាគមព្រះពុទ្ធសាសនាប្រទេសជប៉ុនរក្សាទុកនិងបោះពុម្ពឡើងវិញចែកផ្សាយពាសពេញពិភពលោកសព្វថ្ងៃនេះ។
សូមចុចទីនេះដើម្បីអានបន្ត...